UTRECHT | NIEUWS | Van de basisscholen die traditioneel vernieuwingsonderwijs bieden scoren de Daltonscholen het best. Het Daltononderwijs doet het ook iets beter in vergelijking met de gemiddelde basisschool. Dat blijkt uit een onderzoek in het kader van groots opgezet en langlopend onderzoek naar de ontwikkelingen van leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs met de naam Cool 5-18.
In het vakblad Didaktief [juni 2010] worden de uitkomsten van recent onderzoek naar enkele onderdelen gepubliceerd. Cool 5-18 is een zogeheten cohortonderzoek waarbij leerlingen vanaf de start in een bepaald leerjaar gedurende lange tijd worden gevolgd, in dit geval de leeftijd van vijf tot achttien jaar. In Didaktief wordt nu verslag gedaan van de pres
taties van vernieuwingsscholen, over allochtone leerlingen en burgerschap, het belang van taal en opleiding, motivatie van leerlingen, en het spellen door allochtone leerlingen.
Het is voor het eerst dat het (primair) vernieuwingsonderwijs in beeld komt. Bekende stromingen zijn Dalton, Jenaplan, Montessori, Freinet en de Vrije Scholen. In Cool 5-18 zijn alleen de eerste drie onderwijskundige concepten onder de loep genomen. In totaal 64 scholen, goed voor zo’n 4000 leerlingen. Gekeken is naar de taal-, lees- en rekenprestaties en die zijn vergeleken met de gemiddelde scores in de landelijk representatieve steekproef in Cool 5-18.
Populatie
Traditionele vernieuwingsscholen baseren zich op onderwijskundige opvattingen die een eeuw geleden zijn ontwikkeld als reactie op het heersende strakke schoolsysteem. Gemeenschappelijke kenmerken van deze vernieuwingsscholen zijn onder andere dat het kind als persoon als vertrekpunt wordt genomen, een beperkte mate van klassikaal onderwijs, veel ruimte voor creativiteit en een nadruk op zelfstandig leren en werken. Traditionele vernieuwingsscholen hebben vaak een algemeen bijzondere grondslag, maar er zijn er ook die een christelijke of katholieke signatuur hebben.
Bij de analyse van de onderzoeksgegevens is rekening gehouden met de opleiding van de ouders en met de herkomst van de leerlingen. De samenstelling van de leerlingenpopulatie wijkt niet heel veel af van het landelijk gemiddelde, al zijn kinderen van hoogopgeleide ouders beter vertegenwoordigd. En Daltonscholen tellen iets meer allochtone leerlingen dan landelijk gemiddeld.
Uit het onderzoek komt naar voren dat leerlingen op een Daltonschool het best presteren en op twee onderdelen (leerlingen groep 2) beter dan landelijk gemiddeld. Leerlingen op een Montessorischool doen het aan het begin van hun schooltijd minder, maar lijken hun achterstand in de loop der jaren in te halen. Het Jenaplanonderwijs scoort volgens de onderzoekers over hele linie minder goed dan de gemiddelde Nederlandse basisschool. Een verklaring voor deze verschillen kunnen de onderzoekers niet geven, daarvoor is aanvullend onderzoek nodig.