ACHTERGROND | De introductieweken zitten erop voor de eerstejaars studenten in het hoger onderwijs in Brabant. Met dank aan de talloze vrijwilligers, die ook de rommel opruimen. En nu moeten ze dan vol aan de bak, want voor ze het in de gaten hebben staan de eerste tentamens al op het rooster en moeten de eerste studiepunten (ects) gescoord worden.
En daar gaat het voor een deel van de freshmen, zoals ze in Amerika genoemd worden, al meteen fout, zo signaleren de studentendecanen elk jaar weer.
Ze hebben de feestweken nog in hun hoofd, denken dat een tentamen net zoiets is als een proefwerk en verschijnen dus slecht voorbereid in de tentamenzaal. De kater volgt al snel als ze op blackboard een onvoldoende achter hun naam zien staan. Dat van die onvoldoende is op zich nog niet een zorg, zeggen studentendecanen, maar vaak blijkt dat de nieuwbakken student al zoveel achterstand heeft opgelopen, dat hij die alleen met heel veel inspanning kan inlopen.
En dan loopt hij – meisjes doen het als student nou eenmaal beter – tegen het beruchte BSA aan, het bindend studieadvies. BSA klinkt positiever dan het is, want het is gewoon een rode kaart. De student met een BSA aan zijn broek heeft in het eerste jaar onvoldoende studiepunten gehaald om door te mogen stomen.
Het bindend studieadvies is een van de maatregelen om de student tot betere prestaties te verleiden c.q. te dwingen. De Brabantse hogescholen zijn er een jaar of tien geleden mee begonnen, maar de universiteiten keken heel lang de kat uit de boom. De Universiteit van Tilburg (UvT) heeft inmiddels ook over de volle breedte het BSA ingevoerd, en de Technische Universiteit in Eindhoven (TU/e) is nu ook om. Het afgelopen jaar hadden de nieuwe studenten daar voor het eerst te maken met het BSA. De precieze effecten zijn nog niet bekend, maar het ziet er naar uit dat de maatregel ook in Eindhoven een blijvertje is.
Resultaatgericht
De opkomst van het BSA staat niet op zich, ook op de andere onderwijsniveaus wordt de lat hoger gelegd, of anders gezegd, wordt er meer resultaatgericht gewerkt. In het basisonderwijs worden, net als trouwens in het voortgezet onderwijs en het mbo, referentieniveaus ingevoerd voor taal en rekenen. Het niveau dat onderscheiden groepen leerlingen zouden moeten bereiken. En de wens om de laatste schoolmaanden in groep 8 effectiever te gebruiken, past ook in de trend van een lat die hoger wordt gelegd. Was de Cito Eindtoets enkele jaren nog omstreden, in politiek Den Haag is er absoluut geen draagvlak voor het eventueel afschaffen van dit meetmoment.
In het voortgezet onderwijs zijn de touwtjes voor wat betreft de onderwijstijd aangetrokken en het centraal eindexamen is hechter dan ooit verankerd. Bovendien worden de eisen, zij het gefaseerd,opgeschroefd. Leerlingen moeten straks een rekentoets afleggen en mogelijk een taaltoets. In het mbo krijgen de studenten te maken met landelijke taal- en rekenexamens. Op de pabo moeten studenten aan het begin van de opleiding met toetsen bewijzen dat ze de basisvaardigheden taal en rekenen onder de knie hebben. En aan het eind van de rit moeten ze slagen voor een landelijke kennistoets.
Gemakzuchtig?
Meer contacturen (lesuren) voor docenten, extra programma’s voor talentvolle leerlingen en studenten om te kunnen excelleren, specialisaties (bv. technasia, Leonardoscholen, tweetalige scholen) zijn even zovele tekenen dat het onderwijs over de volle linie robuuster wordt. En dat is nodig zei de rector magnificus van de TU/e eind vorig jaar in Cursor, het huisblad van de universiteit want de hedendaagse student is veel te gemakzuchtig en staat nauwelijks open voor academische vorming.
Dat werd vervolgens fel weersproken door Jan Vleeshouwers, studieadviseur aan de TU/e. ‘Het overgrote merendeel van de studenten aan onze universiteit is slim, serieus, betrokken en werkt hard.’ Hij verweet juist de universiteit tekort te schieten omdat het voor getalenteerde studen ‘steeds steeds moeilijker wordt een academische opleiding te krijgen in de ware zin van het woord.’
Hoe dan ook, het tweede decennium van de 21e eeuw staat, in het teken van het verder optuigen van de schoolloopbaan, van laag tot hoog.