NIEUWS | Van de 95 kleurrijke basisscholen in Brabant zijn er ten minste 8 die het predicaat ‘excellent’ verdienen. Dat blijkt uit onderzoek van oud-onderwijsinspecteur Joop Smits in samenwerking met de Universiteit van Tilburg (UvT).
Het predicaat excellent verdienen deze scholen omdat ze niet alleen leerlingen met een goed eindniveau afleveren, maar ook toegevoegde waarde hebben tussen begin en einde basisschool. Voor Smits is de boodschap helder: “De veronderstelling dat kleurrijke scholen – dat vind ik een betere term dan zwarte scholen – per definitie onder de maat presteren klopt niet. Ook deze scholen kunnen kwalitatief goed onderwijs bieden. Deze acht doen het beter dan veel ‘witte’ scholen.”
Vorig jaar deed hij een vergelijkbaar onderzoek onder alle basisscholen in Midden-Brabant, en toen waren er 13 scholen die drie jaar achtereen zeer hoge Cito-scores hadden behaald, maar die desalniettemin een half schooljaar achterbleven in behaalde leerwinst. Zij hadden geen toegevoegde waarde. “Voor de scholen uit dat onderzoek en ook dit onderzoek blijkt dat er nog heel wat meer te halen is uit leerlingen”, zegt Smits.
De onderzoekers hebben de scholen, aan de hand van de leerlingprestaties, op drie criteria getoetst en langs de meetlat van het landelijke gemiddelde gelegd. De criteria zijn:
- Het ‘zuivere’ eindniveau van leerlingen. Dus zonder de gebruikelijke compensatie omdat het gaat om kinderen uit kansarme milieus.
- De toegevoegde waarde in acht jaar basisschool (het verschil tussen begin- en eindniveau).
- De percentage schoolverlaters dat de basisvaardigheden lezen, taal en rekenen onvoldoende beheerst.
Achterblijvende leerwinst
Een van de opvallende uitkomsten van het onderzoek is volgens Smits dat op de doorsnee kleurrijke scholen de kinderen als ze aan groep 3 beginnen, ze 2,5 maand leervóórsprong hebben ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Maar het wonderlijke is dat met name in groep 7 en 8 die leerwinst is veranderd in 2,5 maand leeráchterstand. Er is dus sprake van achterblijvende leerwinst van een half schooljaar. Dat verschijnsel deed zich exact hetzelfde voor in het eerdere onderzoek onder de excellente ‘witte’ basisscholen in Midden-Brabant.
“We zien dus dat in de onderbouw de leerkrachten een formidabele prestatie hebben geleverd. Kinderen komen met een flinke achterstand binnen en na twee jaar is dat omgebogen in een voorsprong. De voorsprong wordt vastgehouden in de groepen 3 t/m 6. Maar aan het eind van de basisschool is die leerwinst als sneeuw voor de zon verdwenen”, aldus Smits.
Leerwinst verdwijnt als sneeuw voor de zon
De achteruitgang in groep 7 en 8 manifesteert zich niet voor spelling en technisch lezen, maar wel bij rekenen en vooral het begrijpend lezen springt er in negatieve zin uit. “De achtergang met begrijpend lezen is werkelijk dramatisch, er ontstaat een achterstand van 9 maanden, terwijl er in de groepen 5 en 6 nog sprake is van een voorsprong. Een verklaring hebben we nog niet, daar doen we vervolgonderzoek naar. Maar dat het om een complex van factoren gaat is duidelijk”, aldus Smits.
Zorgen over zwakke scholen
De oud-inspecteur vindt dat de goede prestaties van de 8 excellente kleurrijke scholen het beeld nuanceert dat het op scholen met veel allochtone leerlingen allemaal kommer en kwel is. Maar hij sluit niet zijn ogen voor het feit dat veel andere kleurrijke scholen te zwak presteren. “Uit ons onderzoek blijkt dat ongeveer een kwart van de leerlingen de basisschool verlaat zonder dat ze de basisvaardigheden rekenen en taal voldoende beheersen. Dat is zeer zorgelijk”.
Brabant telt in totaal 95 scholen die als kleurrijk kunnen worden beschouwd. Ongeveer de helft van deze scholen stelde de leerlinggegevens beschikbaar voor het onderzoek van Smits. De oud-inspecteur gaat ervan uit dat de resultaten van het onderzoek maatgevend zijn voor andere delen van het land. Uiteindelijk moet het onderzoek uitwijzen wat nou precies het verschil maakt als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs tussen deze 8 excellente kleurrijke scholen en de overige kleurrijke scholen. Naar verwachting zijn de resultaten in oktober 2010 bekend.
Nader onderzoek
”Als we antwoord hebben op de vraag ‘wat maakt een excellente kleurrijke school excellent?’ kan deze informatie een inspiratiebron zijn voor andere kleurrijke scholen.”
Tachtig procent van de leerlingen op de kleurrijke scholen heeft ouders die uit het buitenland afkomstig zijn. Sinds de invoering van de nieuwe gewichtenregeling drie jaar geleden doet de geografische herkomst van de ouders er echter niet meer toe, als het gaat om het verkrijgen van extra faciliteiten. In de statistieken van de overheid lijkt het daardoor dat scholen spectaculair minder allochtone leerlingen tellen.
De excellente kleurrijke scholen in Brabant zijn:
- De Alm in Tilburg (bestuur Stichting Katholiek Onderwijs Tilburg Zuid-Oost)
- De Regenboog in Tilburg (bestuur Tangent)
- De Grebbe in Bergen op Zoom (bestuur Lowys Porquinstichting)
- De Straap in Helmond (bestuur Stichting Openbare Basisscholen)
- Duizendpoot in Den Bosch (bestuur Stichting Signum)
- De Liniedoorn in Breda (bestuur Stichting INOS)
- Keijsersmolen in Breda (bestuur Stichting INOS)
- Fellenoord in Eindhoven (bestuur SKPO)
> Lees hier over het onderzoek van Smits naar maatschappelijke opbrengsten van kleurrijke scholen
> Lees ook over basisschool De Grebbe
