ACHTERGROND | Moet het onderwijs rekening houden met forse bezuinigingen op de uitgaven, ondanks de belofte van veel partijen in hun verkiezingsprogramma’s dat er juist extra geinvesteerd moet worden?
Als we Marc Veldhoven, voorzitter van het college van bestuur van ROC De Leijgraaf in Oss, moeten geloven dan is er inderdaad zwaar weer op komst. In zijn toespraak bij de opening van het nieuwe schooljaar deed hij verslag van een ontmoeting met hoge beleidsambtenaren op het ministerie van OCW in Den Haag. In de Hoftoren – het departement – probeerde hij zijn gesprekspartners uitspraken te ontlokken over de begroting die op Prinsjesdag gepresenteerd wordt en wat er de komende jaren nog aan snoeimaatregelen in het vat zit.
Uiteraard lieten de ambtenaren niet het achterste van hun tong zien maar hun lichaamstaal sprak volgens Veldhoven – van huisuit bioloog – boekdelen. Het ziet er ronduit somber uit. Veldhoven noemde in Den Haag bedragen en hij werd niet tegengesproken.
De conclusie van Veldhoven: Voor het mbo zit er een bezuiniging in het vat die ligt tussen de vijf en tien procent. Dat zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat gelden voor innovatie of voor verbetering van stages verdwijnen. Of dat er geen prijscompensatie komt, geen verhoging van de gebouwencomponent, geen vergoeding voor hogere loonkosten.
Dat er forse bezuinigingsmaatregelen zijn te verwachten is geen al te gewaagde voorspelling. Wie zijn oor in het veld te luisteren legt hoort dat daar links en rechts al rekening mee wordt gehouden. Sommige bestuurders houden hun hart vast omdat de financiele situatie van hun organisatie toch al precair is. Er zijn er die voorzien dat de bestuurlijke schaalvergroting, met name in het primair onderwijs, noodgedwongen een nieuwe impuls krijgt. Maar niemand die het in deze fase hardop durft te zeggen.
Primair onderwijs
Er zijn ook in Brabant al wel aanwijzingen dat schoolbesturen in het primair onderwijs het financieel voor hun kiezen gaan krijgen. Er zijn sowieso twee zaken waar deze sector nu al mee worstelt. De lasten van de bapo, die voor sommige schoolbesturen de spreekwoordelijke molensteen dreigt te worden, en de effecten van een eerdere bezuinigingsmaatregel van het kabinet op de uitgaven voor managementskosten. In 2009 is besloten om het budget voor professionalisering van bestuur en management (ingevoerd in 2006) al weer af te schaffen. Landelijk gezien een structurele bezuiniging van 90 miljoen euro.Daar bovenop is er een bezuiniging van ruim veertig miljoen op de zogeheten groeiregeling.
Voor een schoolbestuur als Inos in Breda (31 scholen) hebben deze maatregelen bijvoorbeeld tot gevolg dat de inkomsten structureel dalen met minimaal 550.000 euro tot maximaal 1 miljoen euro, zo blijkt uit het jaarverslag van 2009. In dat jaar had het bestuur een negatief resultaat van ruim 1,9 miljoen euro. Dat was overigens begroot omdat er op basis van een meerjarenplan fors geinvesteerd is. Als bijzonderheid wordt in het jaarverslag gemeld dat er 1 miljoen euro aan externe adviseurs is uitgegeven hetgeen niet was begroot.
Geen vertrouwen
Het schoolbestuur Veldvest in Veldhoven (16 scholen) werd afgelopen voorjaar geconfronteerd met een financieel gat van 1,4 miljoen euro en moest pijnlijke maatregelen aankondigen. Later bleek dat het gat zelfs 2,5 miljoen euro groot is. Dit schooljaar zijn meer dan dertig formatieplaatsen geschrapt (tijdelijk en vast) en ook de komende jaren zal de tering naar de nering gezet moeten worden en verdwijnt er een aantal formatieplaatsen. Volgens toenmalig collegevoorzitter Bernard Smits van Veldvest kampen andere schoolbesturen met vergelijkbare moeilijkheden en lopen de tekorten uiteen van een half miljoen tot vijf miljoen. Smits is inmiddels vertrokken nadat de raad van toezicht het vertrouwen in hem had opgezegd vanwege het ontbreken van een deugdelijk financieel beleid.