ACHTERGROND | Maandagochtend 6 september. Na zes weken vakantie rennen de kinderen van de Tilburgse Don Sartoschool uitgelaten het schoolplein op. Een tafereel dat zich op hetzelfde moment op zeshonderd andere basisscholen in Brabant voltrekt. Kinderen in Nederland gaan gelukkig graag naar school. Hoe kan het ook anders in een land waar, volgens een onderzoek van Unicef, de kinderen het meest gelukkig zijn van heel Europa.
Heel veel ouders vergezellen op deze eerste schooldag hun kind of kinderen. In de buurt waar de Don Sarto staat wonen, naar hedendaagse maatstaven, kinderrijke gezinnen. Veel moeders met hoofddoeken op en in lange gewaden, want de buurt is – weliswaar niet officieel – een Impulswijk. Of Vogelaarwijk. Of Krachtwijk,. Of Prachtwijk of welke naam je ook kunt verzinnen voor een buurt die door de rest van de stad een achterstandswijk wordt genoemd, met een achterstandsschool.
Maar een woord als ‘achterstand’, dat schuurt en dus bedacht iemand de term onderwijsvoorrangsschool. En toen kwamen de OK-scholen, de onderwijskansenscholen. En van zwarte scholen maken we kleurrijke scholen. Begrijp me goed, ik vind dat sympathiek, maar ik heb niet de illusie dat je daarmee een hardnekkig negatief imago uit de wereld helpt.
Verdomd goed onderwijs
Er is maar één middel dat echt werkt en dat is verdomd goed onderwijs bieden, niks anders. Toegegeven zo simpel als ik het hier opschrijf, zo ingewikkeld is het om dat als school voor elkaar te krijgen. ‘Tussen droom en daad staan wetten en praktische bezwaren’, dichtte Willem Elsschot ooit. (Maar wel in een heel andere context, in het gedicht Het Huwelijk). Beter onderwijs bereik je door extra inspanningen, door vasthoudendheid, door professionaliteit en empathie. En door onvermijdelijke tegenslagen te incasseren.
Op de Don Sarto weten ze heus wel wat het is om teleurstellingen te verwerken, maar nu, op deze eerste schooldag, hangt er in de kamer van directeur Walter van Brakel een mineurstemming. En ook zijn adjunct Anneke Mommers, anders een brok enthousiasme, heeft moeite om na de vakantie de draad weer op te pakken. Dat heeft niets te maken met de onvermijdelijke opstartproblemen zoals elke school die aan het begin van het jaar kent.
Brede school
Nee, het gaat om een keiharde deuk in de overtuiging dat de school in kwaliteit, en dus in de kansen van de kinderen, dit schooljaar opnieuw een stap voorwaarts zou gaan maken. Sterker, de directeur heeft het gevoel dat het ideaalbeeld van de school hem uit de vingers glipt – en hij staat machteloos.
Wat is er aan de hand? Al vanaf 1999 heeft de Don Sarto stevig ingezet op wat nu het VVE-beleid heet. Dat houdt in dat je al bij de peuters op speelse wijze met taal en rekenen begint, met het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Om te voorkomen dat ze met een bijna niet meer in te halen achterstand aan de basisschool beginnen. De Don Sartoschool was een van de koplopers in Nederland en al gauw kwamen van heinde en verre delegaties om dit ‘Tilburgse Model’ te bewonderen. Wat de leiding voor ogen stond was: een brede school voor kinderen van 2 tot 12, maar het liefst tot 14 jaar.
Plechtige beloften
Maar dan gebeurt er iets wat je vaker ziet gebeuren. Anderen haken aan want een goed idee moet nou eenmaal en terecht navolging krijgen. De overheid maakt er officieel beleid van en binnen de kortste keren is het initiatief geïnstitutionaliseerd. Er verschijnen doorwrochte nota’s, projectleiders vliegen af en aan, er komen voorschriften. Er komt een convenant waarin plechtige beloften worden gedaan.
De krant is er bij als de bestuurders er hun handtekening onder zetten en gloedvolle woorden spreken. De school raakt de regie over haar eigen initiatief kwijt, het werk wordt door een andere organisatie overgenomen, die andere belangen heeft en dat botst.De directeur en zijn adjunct zien met lede ogen hoe de ononderbroken leerlijn in stukjes valt en hun ideaal van een échte brede school steeds verder afbrokkelt.
En met het VDA – het verlengde dagarrangement – gaat het dezelfde kant op, stellen ze op de Don Sarto met pijn in het hart vast. Een prachtinitiatief dat kinderen de kans biedt om met sport, kunst en cultuur in aanraking te brengen en waardoor ze andere en onvermoede talenten van zichzelf gaan ontdekken en ontwikkelen. Waardoor ze meer zelfvertrouwen krijgen en beter presteren, zo leert de ervaring in het Rotterdamse onderwijs. Maar nog voor het goed en wel van de grond komt zit het al weer in het slop en de school staat met lege handen.
Nog even en ze zijn op de Don Sarto weer terug bij af, is het gevoel op deze eerste dag van het schooljaar.
Niemand die iets ziet of wil zien, niemand die iets doet. Waarom dit laten gebeuren?
Reageren? Stuur een mail naar info@onderwijsbrabant.nl