NIEUWS | In de hal van Kennisnet in Zoetermeer staat een tafeltje dat als blad een plat beeldscherm heeft, een zogeheten touch screen. Door het ‘tafelblad’ aan te raken kan de gebruiker educatieve programma’s starten, zoals voor taal of rekenen.
“Leerlingen kunnen zo in kleine groepjes bijvoorbeeld breuken leren. Voor veel scholen is dit nog toekomstmuziek”, zegt Frans Schouwenburg, sectormanager primair en voortgezet onderwijs bij Kennisnet en oud-leraar Nederlands.
Kennisnet is een organisatie die scholen met raad en daad terzijde staat bij de toepassing van de informatie- en communicatietechnologie (ict), zeg maar de computer.
De toepassing van de computer in het onderwijs was lange tijd een wat moeizaam verhaal, erkent Schouwenburg. De al vaak voorspelde digitale revolutie heeft zich nog niet echt voltrokken. “Er is sprake van een rare kloof. Als consument doen we volledig mee aan het digitale leven, maar binnen de muren van de school ontwikkelt zich dat veel langzamer”, zegt Schouwenburg.
Dat wringt wel eens, leerlingen van nu zijn geboren in een digitale wereld. Voor een leerling is een mobieltje tevens een apparaat dat dient als agenda, om huiswerk op te maken of te ‘googlen’. De regel ‘Mobieltje uit in de klas!’ is door het multimediale karakter van de gsm lastig om vol te houden.
Bij Kennisnet volgen ze de ontwikkelingen al jaren op de voet, en ze hebben inmiddels wel een goed zicht op waar de schoen knelt. Om als school optimaal te kunnen profiteren van de zegeningen van de computer moet aan vier voorwaarden zijn voldaan. Er moet een breed gedragen visie op het onderwijsbeleid van de school zijn, de leerkrachten moeten deskundig zijn, er moet digitaal lesmateriaal beschikbaar zijn en de ict-infrastructuur moet op orde zijn.
Digibord
“Vaak gaat het fout omdat de focus gericht is op één aspect, bijvoorbeeld de techniek. Dat zag je tot voor kort bij de digitale schoolborden, die massaal zijn aangeschaft. De vraag wat je er als leerkracht mee kunt was onderbelicht, waardoor het eigenlijk alleen maar als een groot projectiebord werd gebruikt. Maar gelukkig is er nu aandacht ontstaan voor de scholing van de leerkracht”, zegt Schouwenburg.
Hij ziet tot zijn voldoening dat gebruik van ict in een hogere versnelling raakt. “Heel veel scholen zetten geleidelijke stappen, maar wel met overtuiging. Leraren zien dat het mogelijk wordt om leerlingen, die allemaal verschillend zijn, beter te bedienen.” De rol van de leerkracht blijft cruciaal. “Het onderwijs draait erom dat we leerlingen leren denken, dat was vroeger zo en dat zal in de toekomst niet anders zijn. Dat kan een computer nooit overnemen, dat is niet meer dan een instrument.”
Livebeelden
Schouwenburg ziet tal van interessante initiatieven, zoals scholen die met een internetverbinding live de beelden doorsturen van een leraar die erom bekend staat dat hij een kei is in lesgeven. Omdat de les wordt opgenomen kan de leerling de uitleg van de docent later nog eens terugkijken op zijn computer of gsm. “Bijna alle middelbare scholen hebben tegenwoordig een elektronische leeromgeving, waar leerlingen thuis in kunnen inloggen”, zegt Schouwenburg.
En dan is er nog het neveneffect van de gratis schoolboeken. Scholen kijken nu nadrukkelijker naar hun budget voor lesmateriaal en zoeken goedkopere digitale alternatieven. En het project Wikiwijs, vorig jaar gelanceerd door minister Plasterk, helpt daarbij een handje. Volgens Schouwenburg is Wikiwijs uniek in de wereld. De leerkracht kan daar digitaal lesmateriaal vinden dat hij zo kan toepassen in de lespraktijk, en omgekeerd kan hij zelf ontwikkeld materiaal via Wikiwijs aan collega’s beschikbaar stellen.
Of daarmee het lot van het gedrukte schoolboek is bezegeld, durft Schouwenburg niet te voorspellen. “De behoefte aan lesmethodes blijft bestaan, al denk ik wel dat een deel als elektronisch boek of zal verschijnen”. En ook het steeds goedkoper worden van de computer geeft de innovatie een steun in de rug. “Er zijn scholen die overwegen om al hun leerlingen een laptop te geven, dan zijn ze ook van die zware boekentassen af.”
[Eerder gepubliceerd in Brabants Dagblad]