Innovatief Brabant als oplossing voor probleem klassieken

COLUMN | Twee jaar heb ik op het gymnasium van het St. Odulphuyslyceum in Tilburg gezeten en het was niet de mooiste tijd van mijn leven. Dat was het gymnasium oude stijl met, als ik me goed herinner, acht uur Grieks en acht uur Latijn in de week.
 
Op mijn tenen lopend was ik aan een marathon bezig, dus op een gegeven moment viel ik uit met kramp in mijn kuiten, zullen we maar zeggen. Maar gelukkig heb ik er geen aversie tegen de klassieke oudheid aan overgehouden.
 
O tempora, o mores
Omdat ik op een lyceum zat kon ik bovendien gemakkelijk swichten naar het atheneum. Ik was tijdens de marathon ook nog eens ingehaald door de Mammoetwet. Tegenwoordig staan er voor Grieks en Latijn ieder 760 studielasturen (klokuren) op het programma, dat is inclusief de uren voor Klassieke Culturele Vorming. Verdeeld over drie jaar wel te verstaan, en omdat die studielasten inclusief huiswerk e.d. zijn kom je ongeveer uit op 5 lesuren per week.
 
Klassieke Culturele Vorming is een vak dat bestaat sinds de invoering van de Tweede Fase op havo en vwo en kan ook door niet-gymnasiasten worden gevolgd. In mijn tijd kregen we Griekse mythologie uit een boekje met foto’s van allerlei standbeelden. Geheel naar de tijdgeest – jaren zestig – waren de edele delen op de foto’s van vijgeblaadjes voorzien. O tempora, o mores…
 
Paradox
Het huidig klassieke taalonderwijs kampt met een opvallende paradox. De categoriale gymnasia groeiden de afgelopen jaren als kool, maar de leerlingen zijn minder dan ooit gemotiveerd om er zich met hart en ziel aan over te geven. Voor een deel zal die groei verklaard kunnen worden uit de wens van ouders om hun kind naar een kleinschalige school te sturen. Maar zeker in de vier grote steden speelt een rol dat de zelfstandige gymnasia (nog) witte bastions zijn.
Hoe het ook zij, er is dus een serieuze kwestie, want gymnasiasten tegen wil en dank zijn de dood in de pot van de klassieke talen.
 
Bedreiging
Een andere bedreiging vormt het tekort aan leraren klassieke talen. De komende jaren gaat de babyboomgeneratie met pensioen en dat betekent dat er flink wat gaten gaan vallen – in andere vakken trouwens ook. Crisis of geen crisis. En veel opvolgers staan er niet in de coulissen. Vorig jaar stonden er 48 (!) studenten ingeschreven bij een van de vijf universitaire opleidingen klassieke talen. Maar die komen niet allemaal voor de klas terecht, als ze al hun diploma halen.
 
De gymnasia (of de scholen met een gymnasiumafdeling) zijn naarstig op zoek naar alternatieven. Zoals eerstegraders binnen de eigen school die ooit het gymnasium hebben gedaan maar bijvoorbeeld Nederlands geven, over te halen zich te laten omscholen tot docent Grieks of Latijn.
 
Docententekort
In het licht het van het docententekort zouden de gymnasia hun blik eens op het heden moeten richten, op de wondere wereld van de informatietechnologie. Met videoconferencing is het heel goed mogelijk om de lessen die bijvoorbeeld de docent Latijn op Stedelijk Gymnasium in Breda geeft op afstand te laten volgen door leerlingen op Beekvliet in Sint Michielsgestel. Zelfs interactief lesgeven is geen probleem. Wellicht een suggestie voor Innovatief Brabant? Mooi toch als op zo’n manier oudheid en moderniteit aan elkaar gekoppeld zouden worden.