DEN HAAG | NIEUWS | Oud-minister prof. Cees Veerman heeft het kabinet opgeroepen om terug te komen op de aangekondigde bezuinigingen in het hoger onderwijs.
In dramatische bewoordingen pleitte hij er voor om juist te investeren, omdat, zo leert de geschiedenis, kwalitatief hoogstaand onderwijs en onderzoek de basis leggen voor de welvaart en het welzijn van een rechtvaardige samenleving. “En daarom mijn oproep aan het bestuur van Nederland, vertrouw ons, geef ons de kans en houdt de noodzakelijke middelen in stand.”
Veerman deed zijn oproep tijdens de bijzondere academische zitting van alle Nederlandse universiteiten in de Anton Philipszaal in Den Haag, als afsluiting van een demonstratie van duizend hoogleraren tegen de ingrijpende bezuinigingen op de uitgaven voor hogescholen en universiteiten.
Luid applaus
Tijdens zijn toespraak werd prof. Veerman – die geen toga droeg omdat hij ook namens de hogescholen sprak – herhaaldelijk onderbroken door luid applaus. Veerman is de naamgever van de commissie die in het voorjaar een rapport uitbracht over een toekomstbestendig en duurzaam hoger onderwijsbestel in Nederland.
Hij herinnerde er aan dat de aanbevelingen in dat rapport door alle partijen met veel geestdrift zijn ontvangen. Door studentenorganisaties, hogescholen, universiteiten, vakorganisaties, werkgevers, politici en andere belangenorganisaties. Zo’n breed draagvlak, zoveel committent is volgens Veerman uniek, te meer omdat in het rapport heilige huisjes niet gespaard zijn en er harde keuzes moeten worden gemaakt. “Op sommige momenten waren we beduusd van de positieve reacties”, aldus Veerman.
IJzige wind
Ook de staatssecretaris van Onderwijs en nu minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt, reageerde toen instemmend op het rapport, merkte Veerman in zijn toespraak op. Maar sinds dat voorjaar is er in politiek Den Haag een ‘snoeikoud winters klimaat’ ontstaan met een ‘ijzige wind’. Over het hoger onderwijs wordt in regeringskringen nu kleinerend gesproken. Er is gebrek aan visie, stelt Veerman. ‘En waar visie ontbreekt verkommert het volk’.
De bezuiniging op hoger onderwijs en onderzoek, die op kan lopen tot meer dan een half miljard, maakt de uitvoering van het rapport Veerman onmogelijk. Terwijl het rapport hetzelfde beoogt als wat het kabinet nu zegt te willen bereiken: de kwaliteit van het hoger onderwijs verbeteren.
Excellentie
De commissie Veerman heeft voorstellen gedaan om bijvoorbeeld de uitval van studenten terug te dringen, de studierendementen te verhogen en excellentie te bevorderen. Een ander kernpunt in het rapport is dat hogescholen en universiteiten eigen profielen ontwikkelen en niet allemaal hetzelfde meer bieden. En dat ze meer aandacht geven aan het verzorgen van inspirerend en uitdagend onderzoek. In vijf tot zeven jaar zouden hogescholen en universiteiten dat moeten realiseren.
Veerman verwees naar Duitsland waar de top van de samenleving er al decennia van overtuigd is dat hoogstaand onderwijs leidt tot innovatie en dat is de motor van voorspoed. Het heeft geresulteerd in de toekenning van meer dan dertig Nobelprijzen aan Duitse wetenschappers. Nederland heeft twee ijzersterke pijlers, aldus Veerman, en dat zijn hersenen en handelsgeest. Door de agenda van de commissie Veerman uit te voeren worden die benut.
Eerst zaaien, dan oogsten
Veerman heeft er begrip voor dat in deze economische crisis de overheid moet bezuinigen, maar vindt de manier waarop dat nu voor het hoger onderwijs wordt ingevuld contraproductief. Hij haalde er zijn boerenwijsheid bij – Veerman is niet alleen hoogleraar in Tilburg maar ook boer – om zijn pleidooi te onderstrepen. ‘Zaaien gaat nou eenmaal vooraf aan oogsten’. En: ‘Snoeien doet bloeien, ja. Maar snoeien doe je in dor hout, niet in groen hout’.
Aan slot van de academische zitting werd er een manifest ondertekend door vertegenwoordigers van de universiteiten, hogescholen en de grote gemeenten, waarin het kabinet wordt opgeroepen te investeren in plaats van te bezuinigen.
► Lees hier het manifest