DEN BOSCH | NIEUWS | Maak een scenario van het onderwijs zoals dat er in 2020 uitziet, in het bijzonder de rol en verantwoordelijkheid van de docent. Met andere woorden: de toekomst van het leraarschap.
Dat was afgelopen najaar de opdracht aan de eerste lichting studenten van de masteropleiding Professioneel Meesterschap. Drie van de acht studenten – ervaren leerkrachten – waren afkomstig uit Brabant. Marjolein Held (Koning Willem I College), Caecile van Gorp (St. Odulphuslyceum) en Jan van de Hoek (Merlet College). Het resultaat van hun inspanningen zijn vier verschillende geïntegreerde scenario‘s, te lezen op de website www.leraar2020.nl
“Vanaf september hebben we ons gebogen over een aantal trends in samenleving en onderwijs die impact hebben op het beroep van de leraar. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen trends met hoge en lage onvoorspelbaarheid. De trends met hoge onvoorspelbaarheid bepalen de verschillen tussen de scenario’s”, vertelt Marjolein Held. “Zo’n scenario is een beetje een fantasieverhaal, maar het geeft toch wel weer waar het in de toekomst naar toe zou kunnen gaan omdat het gebaseerd is op herkenbare trends.”
Sociale media
“Van sommige zaken is het moeilijk te zeggen hoe zich die ontwikkelen. Bijvoorbeeld, gaat de leerling zich meer als consument gedragen, gaat die meer shoppen? Of gaan we meer gebruik maken van allerlei sociale media en zal de leerling steeds meer zijn eigen producten maken. Dat weten we niet misschien wordt het wel een hele mooie combinatie.”
Wat zien jullie globaal als trend?
“We hebben er acht geïdentificeerd. Dat gaat onder meer om marktwerking, flexibilisering van de arbeid, en geglobaliseerde kenniseconomie. Dit zijn voorspelbare trends met een hoge impact. Veel onvoorspelbaarder zijn de trends verantwoordelijkheid en controle en, onderzoek in het onderwijs. De vraag blijft, gaan docenten meer onderzoek doen, of gaan we meer gebruik maken van wetenschappelijk onderzoek. Wij hopen natuurlijk dat dit meer impact gaat krijgen”
Lopen die veranderingen parallel aan de veranderingen in samenleving?
“Ja, kijk bijvoorbeeld naar de individualisering. Je krijgt een leerling die zegt ‘dit heb ik al in huis en dit en dit wil ik nog leren op school’. We zijn nu nog heel erg gewend binnen onderwijs dat we een bepaald pakket aanbieden dat je moet afnemen. We kunnen nog maar beperkt onderwijs op maat bieden. Het kan natuurlijk zijn dat die trend niet doorzet omdat het toch niet haalbaar is door bijvoorbeeld te hoge kosten of bezuinigingen. Misschien gaat het een andere kant, dat het nog meer massaproductie wordt binnen onderwijs en het aantal individuele trajecten afneemt.
Korte periode
Is tien jaar niet een korte periode voor verandering in het onderwijs?
“Wij hebben die vraag ook gesteld ,misschien moet je dit wel over een periode van twintig jaar zien. Maar de opdracht was nou eenmaal om uit te gaan van het jaar 2020. Als we in dat jaar hebben gerealiseerd wat in ons scenario staat, dan heb je het over een revolutie.”
Wat is de betekenis van het maken van scenario’s?
De scenario’s dagen uit om na te denken over de consequenties van verschillende maatschappelijke trends voor het beroep leraar“Ze schetsen de mogelijkheden waar je als docent met het onderwijs naar toe zou kunnen gaan. Dit nadenken over de toekomst is een vorm van professionalisering. We moeten ons als docent steeds meer laten horen. En als je een beetje een beeld hebt van wat zou kunnen, bijvoorbeeld als je vindt dat je als docent zelf de touwtjes meer in handen moet krijgen of houden – dan moet je voorkomen dat er een aantal andere dingen gaan gebeuren die daar haaks op staan. De trend is dat de docent echt aan het roer komt te staan in het onderwijs, ik hoop dat die doorzet.”
► Lees hier de vier scenario’s
► Lees hier over de onderzoekende docent