UTRECHT | NIEUWS | Update | Leerlingen in het voortgezet onderwijs halen lagere cijfers voor het centraal examen. Sinds 2006 zijn vooral in het vmbo de cijfers voor de kernvakken wiskunde, Nederlands en Engels gedaald.
Dat is een van de opvallende trends die de Inspectie van het Onderwijs signaleert in het Onderwijsverslag over het schooljaar 2009/2010. In een gesprek met Radio 1 gaf Annette Roeters, (zie foto) inspecteur-generaal van het Onderwijs, als mogelijke verklaring dat er in de kernvakken relatief veel moeilijk te vervullen vacatures zijn. Dat leidt tot lesuitval of, uit nood, tot de inzet van onbevoegde of onderbevoegde docenten in.
Dit jaar constateert de inspectie dat leerlingen op de basisschool iets beter presteren dan vorig jaar en het jaar ervoor. Een andere positieve ontwikkeling is de daling van het aantal zwakke en zeer zwakke scholen in de meeste sectoren. Er gaan meer leerlingen naar hogere vormen van voortgezet onderwijs (vo), middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en hoger onderwijs, waardoor het gemiddelde opleidingsniveau stijgt. In het vo en mbo halen meer jongeren hun startkwalificatie en er zijn minder voortijdig schoolverlaters. Scholen en besturen worden zich bewuster van het belang van goede prestaties.
Diplomakwaliteit
De inspectie signaleert ook minder gunstige ontwikkelingen. Juist leerlingen die goed onderwijs hard nodig hebben, zitten vaak op zwakke en zeer zwakke scholen. Scholen en opleidingen waarborgen de kwaliteit van diploma’s onvoldoende. Ze verschillen ook sterk in de opbrengsten die ze bereiken. Daardoor zijn leerlingen op de ene school veel beter af dan op de andere. 
De inspectie is vooral bezorgd over de lagere eindexamencijfers in het voortgezet onderwijs. In de gemengde/theoretische leerweg van het vmbo ging het cijfer voor wiskunde van 6,4 in 2006 naar 6,1. In het vwo daalde het cijfer voor Nederlands van een 6,4 naar een 6,1. Deze dalende trend blijkt ook uit internationaal vergelijkend onderzoek. In vergelijking met 2008/2009 blijven de cijfers van veel vakken gelijk.
Toestroom naar vso
Er zijn nog andere minder gunstige ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs. De uitstroom naar het voortgezet speciaal onderwijs stijgt. Bovendien halen op dit moment veel meer havo- en vwo-leerlingen hun diploma in het volwassenenonderwijs, waar ze met aanzienlijk lagere cijfers slagen dan leerlingen in het gewone voortgezet onderwijs. Vwo-leerlingen halen bijvoorbeeld gemiddeld een 6,3 voor wiskunde, maar in het volwassenenonderwijs slechts een 5,6. De teruglopende prestaties zijn des te zorgelijker omdat er de komende jaren terecht veel van het voortgezet onderwijs wordt verwacht. Zo komen er aangescherpte exameneisen en worden er reken- en taaltoetsen ingevoerd.
De inspectie ziet belangrijke verbetermogelijkheden voor het voortgezet onderwijs. Zo wordt er op veel scholen niet systematisch en doelgericht aan gewerkt om de prestaties van leerlingen te verbeteren. Een op de vijf scholen plant nog te weinig onderwijstijd en er staan steeds vaker onbevoegde leraren voor de klas; 18 procent van de lessen wordt gegeven door een niet bevoegde docent. Ook speelt de helft van de leraren in het voortgezet onderwijs niet voldoende in op verschillen tussen leerlingen. Schoolbesturen en schoolleiders moeten hun verantwoordelijkheid nemen om de onderwijskwaliteit te verbeteren en te waarborgen.
Vo-raad ziet andere oorzaak
Volgens inspecteur-generaal Annette Roeters is het haalbaar om de kwaliteit van het voortgezet onderwijs te verbeteren. ‘In de praktijk zien we grote verschillen tussen scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Terwijl de gemiddelde prestaties in het vmbo dalen, zijn er ook vmbo’s die hun niveau vasthouden of weten te verbeteren. En zo zijn er ook havo en vwo scholen die het goed doen. Scholen met hoge verwachtingen die er systematisch aan werken leerlingen tot goede prestaties te brengen, scoren beter.’
De VO-raad geeft een andere verklaring voor uitkomsten van het onderzoek door de inspectie. “De groeiende toestroom van leerlingen naar het havo en vwo is de belangrijkste oorzaak van de daling van de cijfers voor het centraal eindexamen. Deze ontwikkeling leidt echter wel tot meer diploma’s op hoger niveau in het voortgezet onderwijs. De suggestie dat deze trend wijst op dalende kwaliteit in het voortgezet onderwijs is ongenuanceerd en kortzichtig”, aldus de raad in een persverklaring.
Over het Onderwijsverslag
In het Onderwijsverslag beschrijft de Inspectie van het Onderwijs jaarlijks hoe het onderwijs in Nederland ervoor staat. De inspectie doet dit onder meer op basis van schoolbezoeken, duizenden bijgewoonde lessen en analyses van nationale gegevensbestanden.
[Bron: Persberichten, Radio1]
► Lees hier een samenvatting van het Onderwijsverslag
