ACHTERGROND | Het aantal studenten dat een lening heeft afgesloten om de studie te kunnen betalen is in zes jaar tijd bijna verdubbeld naar 102.500. Bovendien is het geleende bedrag ook fors gestegen, van 8000 euro naar 12.500 euro. Het lijkt erop dat het beleid van Rutte, als voormalig staatssecretaris van Onderwijs, zijn vruchten heeft afgeworpen.
Als bewindsman in het kabinet Balkenende II riep Rutte studenten in 2004 op om veel meer gebruik te maken van de leenregeling die de Wet Studiefinanciering bood. Tot dan toe leenden relatief weinig studenten om hun studie te financieren en in hun levensonderhoud te voorzien. Ze vulden hun tekorten aan met bijbaantjes, en dat vond Rutte als staatssecretaris maar niks. Want de tijd die studenten achter de tap of achter de kassa doorbrachten ging ten koste van hun studie. Anders gezegd, studenten deden onnodig lang over hun studie en dat kostte de overheid extra geld.
Collegegeldkrediet
Rutte verruimde de regeling om geld te kunnen lenen met de introductie van het collegegeldkrediet. Om de ´leenvrees´ weg te nemen werd er een soepele aflossingsregeling getroffen, gekoppeld aan het inkomen na het afstuderen. Wie na zijn studie veel verdient, zou sneller moeten terugbetalen dan de afgestudeerde met een klein inkomen. Bovendien bracht hij een brochure uit om studenten nadrukkelijk te wijzen op de leenfaciliteiten.
Tegelijkertijd lanceerde hij het plan om studenten die langer dan vijf jaar over hun studie zouden doen een hoger collegegeld te laten betalen. Een idee dat de huidige staatssecretaris Zijlstra (ook VVD) heeft uitgewerkt in de langstudeerdersmaatregel.
Leenangst
De toenmalig voorzitter van de VSNU (koepel van universiteiten) Ed d’Hondt meende dat het niet zo’n vaart zou lopen met dat extra lenen. ‘Studenten zijn over het algemeen niet geneigd om te gaan lenen. Het zal een hele cultuuromslag betekenen´, verklaarde hij in 2004 tegenover het ANP. Ook de studentenbonden LSVB en ISO lieten zich in die zin uit. Ze vonden de campagne van Rutte onverantwoord vanwege de druk die een studieschuld legt op de toekomst van de afgestudeerde.
Uit onderzoek blijkt nu dat de ´leenangst´ kennelijk, anders dan verwacht, is afgenomen. De vakcentrale MHP en het ISO analyseerden de cijfers van de studiefinanciering in de periode 2003 – 2009. En concludeerden dat er sprake is van een explosieve toename van aantal leners en van de hoogte van het bedrag. Bovendien hebben ze vastgesteld dat de overheid steeds minder bijdraagt aan de basisbeurs en dat van ouders een almaar hogere bijdrage wordt verwacht.
Volgens de beide bonden schiet de voorlichting over de gevolgen van een studieschuld tekort. Studenten kunnen te gemakkelijk aan een lening komen. Laat dat nou net zijn wat Rutte als staatssecretaris voor ogen stond.
[Ook gepubliceerd op website Besturenraad]
