OSS | NIEUWS | Het ministerie van OCW heeft groen licht gegeven voor drie experimenten in het land met prestatiebeloning. Dat plan is omstreden in het onderwijs, vooral de bonden zien het niet zitten. Maar Edith van Montfort, algemeen directeur van SKBO in Oss, een bestuur met dertien scholen, had graag in die voorhoede gezeten.
De angst voor prestatiebeloning is een staaltje van koudwatervrees, vindt Van Montfort. “De bonden zeggen, stop dat geld in banen en dat begrijp ik wel in het licht van de bezuinigingen op passend onderwijs”. Maar anderzijds moet er in de ogen van de directeur ruimte zijn om bijzondere kwaliteiten te belonen.
Van Montfort is er van overtuigd dat prestatiebeloning een middel is om de kwaliteit in het onderwijs te verbeteren, namelijk door de leerkracht die zich in zijn pedagogische bekwaamheden onderscheidt extra te faciliteren. De leerkracht is immers de spil in het onderwijsproces, als je die ruimte biedt om zich verder te ontwikkelen dan heeft dat direct zijn invloed op de kwaliteit.
De Osse directeur, die sinds ruim een jaar aan het roer staat van SKBO, wijst erop dat er al ervaring is opgedaan met variatie in beloning. “De functiemix gaat over die leraar met sterke pedagogische-didactische kanten. Die kan op deze manier carrière maken in het leraarschap, zonder dat hij of zij, zoals voorheen, naar een managementfunctie hoeft door te stromen. Dat is toch supermooi?”
Van Montfort is niet bang voor extreme salarisverschillen die de sfeer in een team gaan verpesten. Verwijzingen naar ervaringen in het buitenland, zoals de VS, vindt ze armoedig. “Het gaat om een bescheiden hoger salaris, je hebt het over een paar honderd euro. Bij prestatiebeloning gaat het vooral om het faciliteren van leerkrachten met tijd: om een opleiding te volgen, om onderzoek te doen, om een bepaald project uit te proberen en te implementeren. Enzovoorts.”
Rekendidactiek
Volgens de algemeen directeur staan leerkrachten te trappelen om binnen de organisatie meer verantwoordelijkheid op te pakken in het primaire proces. Ze geeft als voorbeeld een leerkracht die een bepaalde rekendidactiek heeft ontwikkeld voor het verhogen van de opbrengsten. “Dat moet je als schoolleider toch kunnen belonen, zodat die leerkracht de tijd heeft om die aanpak in de organisatie te zetten.”
Van Montfort trekt een parallel met de dagelijkse onderwijspraktijk waar het draait om het belonen van prestaties van leerlingen. “Dat varieert van een stempel, tot een schouderklop tot een keer op het bureau gezet worden. Ik geloof daarin ook bij leraren. Leraren zijn überhaupt niet gedreven door geld, zo blijkt uit veel onderzoek.”
Bonussen
Veel van haar collegabestuurder worstelen met de invoering van de functiemix en zien als een berg op tegen prestatiebeloning. “Ze hebben het daar heel moeilijk mee omdat je onderscheid gaat maken. Dat vinden ze eng. Men wijst naar de bankensector waar het met bonussen gigantisch uit de klauwen is gelopen, maar daar is het instrument misbruikt. Nee, ik geloof niet dat wij hier uitwassen krijgen zoals ‘teaching to the test.’ We zijn hier nu al heel serieus bezig met opbrengstgericht werken.”
Wordt het op de werkvloer geaccepteerd?
“In het basisonderwijs heb je nog een familiare cultuur in plaats van een professionele cultuur. Dat er nu met de functiemix door leerkrachten onderling gesproken wordt over een diepere bekwaamheid heeft ons al veel winst opgeleverd. Het is niet meer onfris om onderscheid te maken. Ik trek nogmaals de parallel met de klas. Daar geef je niet alle kinderen evenveel aandacht maar vooral de kinderen die dat nodig hebben. Dat vinden we toch ook niet discriminerend?!”
En daarbij legt Van Montfort uit, weten collega’s heus wel van elkaar wie in een organisatie een stevige kartrekker is en de verantwoordelijkheid neemt en wie meer volgend is. “In de wandelgangen wordt daar over gesproken, maar als je dat als professionals met elkaar bespreekt blijft het stil.”
► Lees ook het opiniestuk ‘Prestatiebeloning is handel in onvrede – dat werkt niet’ van rector Dick te Boekhorst