COLUMN | Pijnlijk, pijnlijk. De digitale afname van de Cito Eindtoets die begin februari op een groot aantal scholen de mist inging.
Niet dat het met de ouderwetse papieren afname altijd vlekkeloos ging en gaat, maar dan betreft het doorgaans overzichtelijke, lokale incidenten. Als er iets fout gaat in de digitale wereld dan hebben daar vaak ontzettend veel mensen, in dit geval kinderen, last van. Server plat, onderwijs plat. Zo zie je maar weer, technologische vooruitgang is mooi maar gaat kennelijk in het tempo van een springprocessie: Twee stappen vooruit, een stap achteruit.
Maar is niet deze technische malheur die mij er toe brengt drie waarnemingen met u te delen omtrent het verschijnsel Citotoets.
– Laatst sprak ik een leerkracht van een basisschool over een studiedag opbrengstgericht werken. In de presentatie door een ‘deskundige’ ging het erover dat de school meer nog dan voorheen op de Citoscores wordt beoordeeld. Maar die ‘deskundige’ had voor het team een handig advies: Concentreer je vooral op leerlingen waar je nog flink wat vooruitgang kunt boeken; dat is goed voor je totaalscore. Aan de zwakke leerling waar je met veel engelengeduld kleine stapjes voorwaarts zet is, uit het oogpunt van resultaatgericht werken, weinig eer (lees: punten) te behalen.
– Op een school in het westen van Brabant proberen leerkrachten, binnen de bestaande kaders, een nieuwe aanpak te ontwikkelen die het talent van ieder kind beter tot hun recht laat komen. Dat begint al in de kleutergroep en ouders zijn door de bank genomen blij mee. Toch klonk er op een gegeven moment ook zorg uit de groep van ouders. Die nieuwe werkwijze hield toch niet in dat de (kleuter) Citotoetsen werden afgeschaft? De school kon de ouders – zij het met tegenstrijdige gevoelens – gerust stellen. Ook de kleuters maken hun Citotoetsen.
– De minister van Onderwijs zei eerder deze maand voor een radiomicrofoon dat scholen heus niet op de Citoscores worden afgerekend. Een merkwaardige uitspraak, want het door haar uitgezette beleid bewijst juist het tegendeel. Bovendien spelen de Citoscores al langer een rol in de beoordeling van de inspectie van de kwaliteit van een basisschool. *
– Eindeloos trainen leidt tot een betere score in de Citotoets, zegt Cito. Helaas is het wetenschappelijk bewijs niet te leveren. Maar wat wel helpt is het lezen van de krant. Dat staat in het peilingsonderzoek van Cito naar het burgerschapsonderwijs. Kinderen die de krant lezen blijken (licht) hogere scores te halen in de toets dan kinderen die dat niet doen. Helaas wordt deze interessante constatering slechts summier onderbouwd.
Voor de kranten is deze waarneming een lichtpuntje in donkere tijden.
*) De inspectie over opbrengsten
De school verantwoordt zich over de opbrengsten met de Cito Eindtoets. In 2008 en 2009 hebben niet alle leerlingen deelgenomen. In 2008 betrof het één leerling met een indicatie voor Praktijkonderwijs. Voor de overige niet-deelnemers heeft de inspectie een fictieve (lage) score verdisconteerd in het groepsgemiddelde. Desondanks lag de gemiddelde score in beide jaren boven de ondergrens die de inspectie bij de beoordeling hanteert. In 2010 hebben 2 van de 19 leerlingen
deelgenomen aan het Drempelonderzoek. De door hen behaalde Drempelscores zijn omgezet in een Citoscore. Deze scores zijn meegenomen in de berekening van het groepsgemiddelde. Dat lag boven de ondergrens. De inspectie beoordeelt op grond van de behaalde resultaten de eindopbrengsten als voldoende.