ANALYSE | Druk was het in de Amsterdamse Arena op dinsdag 6 maart, heel druk. Dat er naar schatting zo’n vijftigduizend leerkrachten protesteerden tegen de bezuinigingen op passend onderwijs was voor menigeen een verrassing. De organisatoren gingen er vooraf vanuit dat er twintig- tot dertigduizend demonstranten naar de hoofdstad zouden reizen om uiting te geven aan hun ongenoegen, of meer preciezer nog, hun zorg.
Het protest in de Arena kan de geschiedenisboekjes in als de grootste demonstratie op onderwijsgebied. Het record van de manifestatie O’71, meer dan veertig jaar geleden alweer in de Utrechtse jaarbeurs, met 40.000 demonstranten is dan toch gebroken. En dat zegt iets over mate waarin de pijn van deze bezuinigingen op de werkvloer gevoeld wordt.
Daarbij gaat het niet alleen om het feit dat enkele duizenden leerkrachten en ambulant begeleiders hun baan kwijt raken. Het gaat vooral om de oprechte vrees dat de professionals door die bezuiniging niet meer de aandacht aan de kinderen kunnen besteden die nodig is. Álle kinderen welteverstaan, want zoals een van directeur van een school terecht opmerkte: ook de ‘gewone’ leerling kan de dupe worden. Voor sommige oudgedienden kwam het spookbeeld van de jaren tachtig opzetten toen er onder Deetman ook fors gehakt werd in het speciaal onderwijs.
De vraag is of dit krachtige signaal de besluitvorming in Den Haag nog kan beïnvloeden. De eerste tekenen zijn weinig hoopgevend. Na afloop zei minister Van Bijsterveldt weliswaar onder de indruk te zijn van de massale opkomst, maar dat het geen andere uitkomst van het debat zal opleveren.
Mensen die het politieke bedrijf niet zo op de voet volgen zullen zich afvragen, hoe kant dat nou? In Den Haag klinkt toch voortdurend de roep – van links tot rechts – dat de professionals weer meer gehoord moeten worden? En nu geven tienduizenden luid en duidelijk aan wat ze van iets vinden, en nu wordt er niet geluisterd?!
Dat is nou de ondoorgrondelijkheid, of misschien wel de perversiteit van politieke besluitvorming. Minister Van Bijsterveldt gaf dat enkele dagen al eerder met zoveel woorden toe: Deze maatregelen zijn nou eenmaal in het regeerakkoord afgesproken en daar ga je niet aan morrelen want anders stort het hele bouwwerk in. Dat is de tragiek van de Haagse politiek, als zaken eenmaal in het beton van het regeerakkoord zijn gegoten stopt het denken. Voortschrijdend inzicht? Vergeet het maar.
In dit geval is het des te navranter omdat er ‘wisselgeld’ beschikbaar is, namelijk het budget dat gereserveerd is voor de invoering van prestatiebeloning. Een idee uit de koker van de VVD. Maar in het onderwijs krijg je er de handen niet voor op elkaar, en toen het in de Arena door een van de sprekers werd genoemd reageerden de demonstranten met een luidkeels boegeroep.
De indruk zou kunnen ontstaan dat het protest wel erg laat op gang is gekomen, deze week immers debatteert de Tweede Kamer over het voorstel. Maar we moeten niet vergeten dat al in februari 2011 in Nieuwegein een grote manifestatie werd gehouden tegen de bezuinigingen op passend onderwijs. De minister was daar toen bij aanwezig, mocht zelfs het woord voeren, maar de enige concessie die ze later heeft gedaan is de aanvang van de bezuinigingen een jaar uitstellen. Meer zat er niet in het vat want, tja, dat regeerakkoord.
