ANALYSE | Update | Dagblad Trouw stopt na vijftien jaar met de publicatie van de bijlage Schoolprestaties. Dat bericht komt niet helemaal als een verrassing. Hoofredacteur Willem Schoonen zinspeelde vorig jaar al in zijn eigen krant op een mogelijk einde van het initiatief.
Vakblad Didactief (november 2012) weet te melden dat De Volkskrant volgend jaar de schoolrapporten gaat publiceren. Onderwijssocioloog Jaap Dronkers heeft daar volgens Didactief afspaken over gemaakt. Dronkers is het niet eens met de beslissing van Trouw, meldt het blad. Hij vindt het nodig dat de overheidsorganisaties zoals de inspectie en de scholen kritisch worden gevolgd.
Trouw heeft het besluit is na lang intern beraad genomen, schrijft de redactie. Begrijpelijk, want de bijlage is in de loop der jaren uitgegroeid tot een klein instituut. En zoiets hef je niet zomaar op. Met name vanuit de onderwijswereld werd in het najaar uitgekeken naar de nieuwste uitgave van de bijlage. Het was toch voor veel scholen – niet alle – een soort ijkpunt. Hoe staan we er voor?
De gegevens op zich waren voor de scholen geen nieuws. Trouw baseerde zich immers op informatie die scholen aan de inspectie aanleveren. De belangstelling ging vooral uit naar de waardering van de redactie van Trouw (met steun van prof. Jaap Dronkers c.s.) van de prestaties. Welk cijfer krijg je toegekend en hoe doen de collega-scholen het? Dat was altijd weer spannend, want wat de reeks van Schoolprestaties heeft laten zien is dat resultaten nogal eens kunnen wisselen.
Anders gezegd, een plaats in de top, of op welke plek dan ook, biedt nog geen garantie voor de toekomst. Er zijn scholen die voor een bepaalde afdeling een goede score kregen, maar die later toch in de versukkeling raakten. In die zin had de bijlage Schoolprestaties een beperkte waarde voor ouders. Want je kunt dan wel besluiten om je kind op school X in te schrijven omdat die goed uit de bus is gekomen, je kind zit wel 4, 5 of 6 jaar op die school. In die periode kan de reputatie snel verbleken, zoals in de praktijk ook is gebleken.
Schoolkeuze
Los daarvan, de vraag is ook in welke mate ouders de bijlage gebruikt hebben om hun schoolkeuze te bepalen. Daarbij spelen toch vaak andere motieven een rol zoals de keus van klasgenoten in groep 8, sfeer, afstand en populariteit. En in hoeveel gezinnen is het niet de stem van het kind dat uiteindelijk de doorslag geeft?
Dat maakt de betekenis van Schoolprestaties er niet minder om. Vijftien jaar geleden heeft Trouw een breekijzer gezet in de gesloten cultuur van het onderwijs als het om prestaties gaat. Die zaten tot dan toe opgeborgen in de kluizen van de inspectie. Voor de buitenwereld was het gissen naar de kwaliteit van het onderwijs op een specifieke school. Met een succesvol beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur kreeg de redactie van Trouw toegang tot de cijferreeksen. De publicatie die daarop volgde sloeg in als een bom.
Heftige discussie
De heftige discussie verstomde al gauw en algemeen werd aanvaard dat openheid en verantwoording afleggen in de moderne samenleving de gewoonste zaak van de wereld is. De inspectie publiceert inmiddels een groot aantal gegevens op haar eigen website, al is het voor niet-ingewijden lastig om de gegevens te doorgronden. De inspectie voelt er ook niets voor om het oordeel samen te vatten in een geheel omvattend rapportcijfer.
Maar belangrijker is dat de sector van het voortgezet onderwijs zelf de handschoen heeft opgepakt en de prestaties van de scholen in brede zin (niet alleen examenresultaten, maar ook tevredenheid, financiële toestand enz.) openbaar maakt. Dat gebeurt via de website www.schoolvo.nl en via www.schoolkompas.nl Die tweede site is een verbeterde maar nog niet voltooide versie van de eerstgenoemde site. Want de eerste versie bevat wel veel informatie maar is niet echt gebruiksvriendelijk. En nu werkt ook het primair onderwijs aan een eigen variant van schoolkeuzesite.
De redactie van Trouw zet er nu een punt achter omdat haar missie voltooid is. De geheimzinnigheid over de schoolprestaties is verdwenen. Daar is de onderwijssector als geheel ook bij gebaat want wie in het publieke domein vaag blijft over de resultaten roept de ellende over zich af. Wie niet echt openheid betracht heeft kennelijk iets te verbergen. Door eerlijk te zijn over je sterke en zwakke punten win je vertrouwen. Van ouders, van de samenleving.
Dat is mede de verdienste van dagblad Trouw. Chapeau!
Lees ook: Trouw: Een onvoldoende voor eenzesde van de vo-afdelingen in Brabant [2010]
Trouw: In Brabant 37 procent vmbo g/t-afdelingen onvoldoende [2011]
