COLUMN | Als toeval niet bestaat, hoe is dan te verklaren dat in één week tijd vier docenten in Brabant als besten in hun vak worden gelauwerd?
Op donderdag 4 oktober maakte een jury bekend dat Ingeborg van Schaik-Schuurmans en Peter Out de winnaar waren van de OnderwijsTopTalentPrijs 2012, respectievelijk in de categorie primair en voortgezet onderwijs. En twee dagen later werden Ellen Emonds en Jan Verwey uitgeroepen tot Leraar van het Jaar in de categorie primair en voortgezet onderwijs.
Het is niet een kwestie van zoiets als een ‘uitzonderlijk goed wijnjaar’. Want ook voorgaande jaren gingen docenten uit Brabant met de hoogste eer strijken, of drongen ze door tot de eindrondes. Maar waar komt dit succes dan vandaan? Is het de kwaliteit van het onderwijs in deze provincie in het algemeen en/of die van de lerarenopleidingen in het bijzonder?
De onderwijsinfrastructuur, waarvan de fundamenten voor een deel gelegd zijn door religieuze ordes? Zijn Brabanders slimmer, is er sprake van een genetisch effect? Met andere woorden, is er een ‘Geheim van Brabant’ en zo ja, hoe zou je dat omschrijven. Ik zou niet weten hoe, dat er bijzondere prestaties zijn, klein en groot, staat vast.
Ik noem er wat voor de vuist weg. De kleurrijke basisschool De Grebbe in Berg op Zoom sleepte de vorig jaar de Nationale Onderwijsprijs in de wacht. Onderzoek van oud-inspecteur Joop Smits heft uitgewezen dat er acht kleurrijke scholen die excellent presteren. Volgens het Onderwijsverslag van de Inspectie doen zijn er nauwelijks zeer zwakke scholen en doen relatief veel scholen mee aan taalverbetertrajecten.
In de rankings van Elsevier en Trouw zijn er altijd wel scholen in het voortgezet onderwijs die in de top staan. In deze provincie zijn relatief veel scholen die zich profileren als Technasium, Universumschool, Olympiadeschool of sportschool. In het mbo staan scholen als De Rooi Pannen, SintLucas en Koning Willem I aan de top. Programma’s om het aantal schoolverlaters terug te dringen werpen hun vruchten af.
In het hoger onderwijs zit de Technische Universiteit Eindhoven (Times Higher Education) in de top 200, en de reputatie van Tilburg University mag er ook wezen (Elsevier). De hogescholen NHTV, Avans en HAS Den Bosch staan (zeer) hoog genoteerd en andere instellingen volgen op de voet.
Zou de succesfactor zitten in het vermogen om samen te werken? Ondanks de ruzietjes hier of daar weten instellingen in de regio elkaar over het algemeen goed te vinden. In andere delen van het land zijn ze daar wel eens jaloers op. En er is onderhuids eigenlijk wel wat competitie tussen scholen, maar dat geeft een Brabander niet gauw toe. Want strijd past niet bij de gezellige volksaard, om maar eens een bekend stereotype aan te halen.
Openbare scholen doen het in Brabant relatief wat beter dan landelijk, en volgens een rector van een middelbare openbare school is dat wel te verklaren. De dominantie van katholieke scholen was zo groot dat het openbaar wel extra zijn best moest doen om leerlingen te trekken. Een vergelijkbaar effect zou gelden voor de christelijke scholen.
Wat ook het antwoord is, volgend jaar weer aan de bak, dames en heren leraren!
