ANALYSE | Mooi nieuws voor deze provincie in De Volkskrant (8 december 2012), zo op het eerste gezicht. In Brabant halen de middelbare scholen het meest uit hun leerlingen. Maar niet álle scholen, zoals de krant ten onrechte concludeert.
De krant publiceert de resultaten van een onderzoek van onderwijssocioloog prof. Jaap Dronkers c.s., die een model heeft ontwikkeld waarmee de prestaties van middelbare scholen in kaart gebracht kunnen worden. Gebaseerd op de examencijfers en op de toegevoegde waarde (schooljaar 2010-2011? Blijkt niet uit de toelichting). Met toegevoegde waarde wordt bedoeld of een leerling hoger (of lager) eindigt dan het vo-advies dat de basisschool heeft gegeven.
Dronkers deed dat onderzoek de afgelopen vijftien jaar in samenwerking met dagblad Trouw. Maar deze krant is ermee gestopt, onder meer omdat de middelbare scholen hun resultaten zelf publiceren. De Volkskrant heeft het stokje vervolgens van Trouw overgenomen.
Brabant komt dus uit de computerberekeningen van Dronkers goed tevoorschijn, maar we moeten toch vooral niet uit het oog verliezen dat het om het verraderlijke gemiddelde gaat. En dan stuiten we meteen op de beperkte waarde van deze vaststelling. Want de Onderwijsinspectie heeft geconsteerd dat er in Brabant op 23 scholen een afdeling (vwo, havo, vmbo) is met het oordeel zwak. En drie afdelingen zelfs zeer zwak.
Wonder van Oss?
Als we het oordeel van de inspectie over de betrokken scholen vergelijken met het oordeel van Dronkers, dan roept dat er en der vragen op. Een heel duidelijk voorbeeld is het Mondriaan College, een middelbare school in Oss met vwo, havo en vmbo/gl. Dronkers geeft de school voor het vwo het rapportcijfer 6,5, maar de inspectie geeft het oordeel zwak. En dat laatste wil zeggen dat het onderwijs er niet aan de maat is. De havo krijgt van Dronkers maar liefst een 9, maar tot voor kort werd ook deze afdeling door de inspectie als zwak beoordeeld. Heeft zich in Oss een wonder voltrokken?
Er zijn meer ongerijmdheden. Het Novalis College in Eindhoven (een vrije school; antroposofische grondslag) verdient volgens Dronkers uitmuntende rapportcijfers: havo een 10, vmbo/gl een 10 en het vwo een 9.5. Maar de inspectie is negatief over het vwo en geeft het oordeel zwak. Dat is wel een erg groot verschil. Voor de volledigheid, het inspectieoordeel is van januari 2010, maar nog altijd vigerend.
Uiteenlopende oordelen
Nog een voorbeeld. De afdeling vmbo/gt van SintLucas in Eindhoven (voorheen eindhovense school) krijgt van Dronkers een 8. De inspectie heeft de kwaliteit als zwak bestempeld. De vmbo/gl van het Prinsentuin in Breda krijgt van Dronkers een 7, de inspectie oordeelt zwak. Het vwo van SG Roncalli in Bergen op Zoom krijgt van Dronkers een 7, de inspectie oordeelt zwak. Het Jeroen Bosch College in Den Bosch krijgt van Dronkers voor het vwo een 7,5. De inspectie heeft het oordeel zwak voor deze afdeling.
Soms lopen de oordelen wel min of meer parallel. Het vwo van het Jan van Brabant in Helmond (locatie Molenstraat) krijgt een 3,5 van Dronkers. De inspectie heeft deze afdeling als zwak bestempeld. Het vwo van Graaf Engelbrecht in Breda krijgt van Dronkers een 5, van de inspectie het oordeel zwak. Echter, Dronkers geeft het vmbo/gl van deze school een 4,5. De inspectie het oordeel basistoezicht (= voldoende).
Ds. Pierson College
De vraag is wat de verklaring is van die uiteenlopende kwalificaties. Wat ik kan bedenken is dat Dronkers uitgaat van een momentopname in één jaar. Het oordeel van de inspectie is gebaseerd op een periode van drie jaar. Maar helemaal zeker is dat niet want de site waar Dronkers zijn toelichting geeft is daarover niet expliciet.
En dan is er nog een aspect dat tot nadenken stemt. En dat is dat de prestaties van de verschillende afdelingen binnen één en dezelfde school (ver) uiteen kunnen liggen. Het meest extreme voorbeeld is het christelijke ds. Pierson College in Den Bosch. Het vwo krijgt van Dronkers een 10, de havo een 4,5! Je vraagt je af hoe dat kan. Zegt dat iets over de school als geheel? Of over het onderzoek van Dronkers? De inspectie vindt de kwaliteit van het onderwijs op deze school overigens voldoende (basistoezicht).
Tot slot is er het vraagstuk van de continuïteit, ook voor ouders niet zonder belang. Op zoek naar een school voor hun kind zullen zich misschien door oordelen van De Volkskrant (of Elsevier) laten leiden. Maar wie zegt dat de school die in de lijst van 2012 uitmuntend scoort over drie jaar ook nog bovenaan staat? Dat is echt geen uitgemaakte zaak. Voorbeelden? De havo van het St. Odulphuyslycem in Tilburg, of het vwo van het Altena College in Sleeuwijk. Deden het enkele jaren geleden uitstekend. Nu niet meer.
De Brabants toppers volgens Dronkers (rapportcijfer 10):
VWO
Ds. Pierson College Den Bosch
HAVO
SVVS Novalis College Eindhoven
Dongemond College Raamsdonksveer
Elzendaalcollege Boxmeer
Deelschool Peellandcollege Deurne
SG Were Di Valkenswaard
VMBO
De Rotonde Breda
De Bongerd Oss
De Rooi Pannen Eindhoven
Novalis College
’t Bergse VMBO Bergen op Zoom
> Ga hier naar de site van De Volkskrant met het overzicht van de schoolprestaties
Prof. Dronkers: Inspectie kijkt teveel naar het onderwijsproces [2012]
Prof. Jaap Dronkers: ‘Centraal examen enige garantie voor kwaliteit’ [2010]
