Beroep: Onderwijs | Aflevering 3.22
COLUMN | Twintig jaar heb ik geschiedenisles gegeven en een vast onderwerp was de grote economische crisis van de jaren ’30 en de Wall Street crash van 1929 die daar aan vooraf ging. En zoals dat gaat: soms geloven de leerlingen je verhalen niet omdat het zo onwaarschijnlijk lijkt, nu we weten hoe het afloopt (met de kennis van nu…).
Dat overkwam me ook wel bij verhalen over de achtergronden van de Wall Street crash: dat mensen (Amerikanen, oh ja, natuurlijk, Amerikanen! Die doen dat) geld leenden en daar aandelen voor kochten en die aandelen dan als onderpand deponeerden en zo weer aandelen kochten. Kaartenhuis!
‘Maar meneer, dat is toch gewoon dom?’
‘Gewoon dom’? Zo moet je dat niet noemen, lees ik in de Volkskrant van afgelopen zaterdag*. Het is niet gewoon dom, het is double leverage: met één euro (dollar) als beginkapitaal leen je er 9. Dan heb je er 10. Met die 10 als beginkapitaal koop je voor 100 euro (dollars) aandelen bij een bank die dat wel aandurft, met jou. Dit was het geheim van de SNS! Die zeepbel is uit elkaar gespat en nu hebben alle belastingbetalers zeepsop op hun gezicht.
Ach, hadden die SNS’ers maar opgelet tijdens de geschiedenisles op de middelbare school, denk je dan bij jezelf, als argeloze geschiedenisleraar. Want het staat in elk schoolboek standaard vermeld bij de oorzaken van de crash in 1929: dat er in Amerika gespeculeerd werd met aandelen die gekocht waren met geleend geld. Double leverage!
Niets nieuws onder de zon dus, ook niet bij SNS. Gewoon niet opgelet tijdens de geschiedenisles, en ja, dan loop het slecht met je af!
Oh ja, meneer? Loopt het dan slecht met je af? Het loopt helemaal niet slecht af met die mannen! Ze hebben er dik geld aan verdiend en zitten nu net hun dikke kont in hun dikke auto voor hun dikke villa. Ze hebben misschien niet goed opgelet bij geschiedenis, maar een andere les hebben ze heel goed begrepen: take the money and run.
(Dat leer je niet op school.)
*) Frank Kalshoven, dubbele hefboom, blz 23 Volkskrant 3 febr 2013.
