INTERVIEW | Peter Out (50), docent natuurkunde aan het Grotius College te Heerlen, won de TopTalentPrijs 2012 voor zijn afstudeeronderzoek naar het gebruik van mindmappen* in de natuurkundeles. Hij is een laatbloeier in het onderwijs. Na een loopbaan van twintig jaar in het bedrijfsleven maakte hij drie jaar geleden een carrièreswitch.
Kunt u wat vertellen over uw achtergrond?
“Na mijn vwo ben ik werktuigbouwkunde en technische natuurkunde gaan studeren. Vervolgens heb ik twintig jaar als onderzoeker en adviseur gewerkt op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. Ik kwam toen voor de vraag of ik internationaal wilde gaan. Ik nam een sabbatical en ben ‘als afleiding’ natuurkunde gaan doceren op de havo en het vwo. Mijn school bood toen ook aan om een eerstegraads docentenopleiding aan de School of Education van de Technische Universiteit Eindhoven te gaan volgen. In mijn loopbaan had ik het altijd al leuk gevonden om stagiaires te begeleiden.”
“Tijdens mijn opleiding gaf ik vier dagen in de week les, en een dag in de week ging ik zelf naar school. Vooral voor de didactiek en de pedagogiek, vakinhoudelijk hoefde ik niets meer te leren. Het is in het onderwijs hard werken, de buitenwereld onderschat dat, het is soms erg hectisch. In mijn vorige baan kon ik soms achter mijn bureau even onderuitzakken, nou dat kun je in een klas met pubers wel vergeten. Je moet er echt voor 110 procent staan, lesgeven is topsport. En dan heb je nog het voorbereiden van lessen en proefwerken, het nakijken, enz. Er zit veel werk omheen voor een leraar. Maar het is heel erg leuk en inspirerend. Ik vind leraar een verantwoordelijk beroep.”
• Docent Peter Out, winnaar in 2012.
Waar ging uw onderzoek over?
“Over het toepassen van mindmaps in natuurkundeonderwijs. Toen ik adviseur was heb ik ook vaak gewerkt met mindmaps. Het is een handig hulpmiddel om een groot aantal vraagstukken te structureren en oplossingen in beeld te brengen. Werken met mindmaps is erg verhelderend. En waarom zou je dat ook niet in de natuurkundeles met leerlingen kunnen gebruiken, vroeg ik me af. Er wordt nog wel eens gezegd dat natuurkunde moeilijk is, maar dat is niet zo. Pubers zijn al onzeker en als je zegt dat het een lastig vak is, dan gaan ze dat denken. Natuurkunde is in wezen simpel. Het draait om waarneming, je ziet iets gebeuren en dat probeer je te verklaren door formules, door een model op te stellen. Met mindmaps kun je dat gestructureerd doen en dat geeft leerlingen houvast. Daardoor zien ze dat het een mooi vak is. Een mindmap kun je op een A4-tje maken, met stiften, plaatjes, kleurtjes en teksten. Nee, niet op de computer want door het op papier te doen activeer je ook andere zintuigen van de leerlingen, het prikkelt de hersenen.”
Wat heeft het opgeleverd?
“Uit enquêtes onder leerlingen is gebleken dat ze het werken met mindmaps waarderen. Ze besteden hun tijd efficiënter. Er is ook een onderzoek geweest dat als je leerlingen voorafgaand aan een proefwerk een mindmap laat maken de cijfers omhoog gaan. En ik zie dat de betere leerling op het vwo hoger scoort.”
En het vervolg?
“Er zijn mensen die informatie hebben opgevraagd over het onderzoek. Als je echt wilt weten wat werken met mindmaps oplevert dan moet je dat longitudinaal doen, leerlingen een aantal jaren volgen. Dat zou iets voor een promotieonderzoek zijn, dat lijkt me wel wat. Maar ik ga me eerst verder ontwikkelen als leraar. Ik wil een goede docent worden, en daar heb je wel vier, vijf jaar voor nodig.”
*) Van Wikipedia: Een mindmap is een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten, relaties en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema. Een mindmap wordt gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en bij leren en onthouden.
[Dit artikel is ook gepubliceerd in de Nationale OnderwijsKrant 2013]
