COLUMN | En weer was er rumoer in onderwijsland om de Citotoets. Deze keer te danken aan onderwijssocioloog prof. Jaap Dronkers. Op verzoek van RTL Nieuws deelde hij rapportcijfers uit aan de basisscholen die de Citotoets afnemen. Dronkers deed dit kunstje al eerder met de middelbare scholen. Kennelijk smaakte dat naar meer. En er komt een volgend jaar kennelijk een vervolg.
Er is wel wat merkwaardigs aan de hand met de methode van Dronkers. Want anders dan heel veel mensen denken, zijn de rapportcijfers van de hoogleraar niet louter gebaseerd op de absolute gemiddelde Citoscores van een school. Hij heeft ze in een context geplaatst. Dronkers heeft namelijk gekeken naar de toegevoegde waarde. Een school met veel achterstandsleerlingen zal absoluut gezien niet zo hoog scoren. Maar in vergelijking met andere scholen met dezelfde kenmerken toch een prima prestatie leveren.
Op zich geen gekke gedachte om de Citoscores zo te wegen. Maar de argeloze lezers of kijkers, maar ook leerkrachten en journalisten, hebben dit correctiemechanisme niet door. Die kijken alleen – lekker handig – naar de rapportcijfers. In mijn regio krijg je dan dit soort uitkomsten. OBS De Blaak in een witte villawijk heeft een Citoscore van 540.8 en wordt beloond met een 8.1. De islamitische basisschool Aboe Al Chayr scoort 530.2 Citopunten en krijgt daarvoor een 7.4. Het verschil tussen de Citoscores is gigantisch, maar de rapportcijfers liggen dicht bij elkaar.
Mij zul je niet horen zeggen dat die correctiefactor onzin is. Ze komt tegemoet aan de kritiek van scholen dat de Citoscores een vals beeld geven alsa er geen onderscheid naar populatie wordt gemaakt. Maar de buitenwereld, en vooral ouders, worden op het verkeerde been gezet als je ranglijstjes gaat maken. De methode Dronkers leidt tot rare uitkomsten.
Stel dat we op dezelfde manier naar de prestaties van onze voetbalclubs zouden kijken. Dan hebben we op dit moment met PEC Zwolle een absoluut wereldelftal! Die club is erin geslaagd met een beperkt spelersarsenaal een plek in de top van de eredivisie te veroveren. Met andere woorden, de trainer voegt gigantisch veel waarde toe en levert daarmee een prestatie van formaat. Volgens de methode Dronkers: een 10 met een griffel! Als we de redenering van de hoogleraar volgen dan zouden we de zwoegers van PEC Zwolle naar het WK in Brazilië moeten sturen, in plaats van al die dure topspelers.
Maar dat zou toch dwaasheid zijn? En zo is dat met ranglijstjes van scholen ook.
