TILBURG | NIEUWS | Studenten in opleiding beter toerusten voor het leraarschap en beginnende leerkrachten in staat stellen om gestaag in hun vak te groeien. Dat zijn twee vraagstukken die al lang op het bordje van beleidsmakers liggen, maar waar nog geen afdoende antwoorden voor zijn gevonden. In Tilburg denken ze de sleutel in handen te hebben. Sinds een paar maanden draait in deze stad het project Opleiden In School, een samenwerking tussen twaalf lokale basisscholen en de pabo.*) Op zich niet bijzonder, want ook elders in het land is er een verschuiving van het opleiden van leerkrachten op de werkvloer in plaats van binnen het opleidingsinstituut.
In Tilburg krijgt dat gestalte in zogeheten ‘onderwijsnesten’. Dat zijn per stageschool groepen van studenten van alle leerjaren, die samen met de vrijgestelde basisschoolcoach en een studieloopbaanbegeleider van Fontys vorm en inhoud geven aan de opleiding. De studenten hebben een actieve rol en helpen en begeleiden elkaar ook onderling op weg naar hun pabo-diploma. Het ‘nest’ staat voor de veilige omgeving waarin de studenten zich kunnen ontwikkelen.
Coördinator Peter van Hulst, een van de aanjagers van deze aanpak, is er van overtuigd dat het idee van de onderwijsnesten een manier is om bovengenoemde vraagstukken op te lossen. Vooral het probleem van de startende leerkracht is urgent. Van de studenten die ooit aan een lerarenopleiding zijn begonnen, is nog maar een kleine dertig procent vijf jaar na afstuderen werkzaam in het onderwijs. De rest heeft het vak van leerkracht, vaak gedesillusioneerd, de rug toegekeerd.
Kopje onder
Een belangrijke oorzaak van dit drama is dat leerkrachten nog ‘nat achter de oren’ in het diepe worden gegooid, en zonder al te veel begeleiding voor de klas komen te staan. Ze krijgen niet de tijd om zich in te werken. Van Hulst c.s. wil daarom dat de onderwijsnesten worden uitgebreid met leerkrachten aan het begin van hun loopbaan. De veilige omgeving van het nest geeft de jonge leerkracht de ruimte om ervaring op te doen, zonder meteen kopje onder te gaan.
Maar om deze aanpak verder handen en voeten te geven, zou het fijn zijn als ‘Tilburg’ de status krijgt van proeftuin. Dat verzoek is inmiddels bij het ministerie van Onderwijs in de week gelegd. Dinsdag 25 november was een ambtelijke delegatie van OCW naar het zuiden afgereisd om tekst en uitleg te krijgen over het ‘Tilburgse model’.
Delegatie OCW
En ze spraken niet alleen met bestuurders en professionals, maar ook met een groep pabostudenten en een groep jonge leerkrachten (uit VO en PO). Want ‘Den Haag’ wil graag uit de mond van de direct betrokkenen horen wat er in hun ogen beter kan als het gaat om het opleiden van leraren, en de start van de loopbaan. Bij de studenten kwam er één punt heel nadrukkelijk naar voren: meer stagelopen in de klas, ook al in de propedeuse.
• Leerkrachten in opleiding poseren voor de fotograaf na afloop van het gesprek met medewerkers van OCW.
Het gesprek met de jonge leerkrachten was een treffende illustratie van de problematiek van de starter. Vrijwel alle deelnemers aan het gesprek hadden – in wisselende bewoordingen en ervaringen – klachten over een soms extreem hoge werkdruk en een minimale begeleiding. Extreem in de zin van: zeven dagen in de week bezig met vak; werkdagen van twaalf tot veertien uur eerder regel dan uitzondering. En voor sommige jonge mensen met een tijdelijke aanstelling komt daar dan nog de onzekerheid bij over de baan; in zo’n situatie ga je niet klagen over de hoge werkdruk. Maar het risico van afbranden is groot, zo bleek uit de opmerkingen van de jonge leerkrachten.
Passie en toewijding
En dat komt vooral omdat ze met heel veel passie en toewijding voor de klas staan en daarom steeds meer taken op hun schouders nemen, in het belang van het kind. En ze de school waar ze werken, ondanks hun moeilijke situatie, doorgaans ervaren als een warm bad. Dat de ‘jonkies’ weinig steun en begeleiding krijgen van hun oudere collega’s, snappen ze best. Die hebben het zelf ook hartstikke druk.
*) Vanuit
het onderwijsveld in Tilburg zijn twee coördinatoren Opleiden in School aangesteld: Larissa Rand en Peter van Hulst. Vanuit
de Fontys Hogeschool Kind en Educatie (FKHE) is Ronald Keurentjes als coördinator aangetrokken. En verder zijn XpectPrimair en T-primair betrokken.
> Lees ook interview Minister Bussemaker roept leraren op om mee te denken [2013]
