ACHTERGROND | ROC Tilburg biedt sinds dit jaar de gecombineerde route mbo-havo aan. In deze opzet uniek in Nederland. De route is vooral aantrekkelijk voor laatbloeiers die ambitieus zijn. Een reportage.
Door Emmanuel Naaijkens
______________________
Erwin van Gulik is directeur van de School voor Administratieve en Juridische Dienstverlening van ROC Tilburg. Maar zo af en toe staat hij, met veel plezier, nog zelf voor de klas als een docent plotseling uitvalt. Op deze dag geeft hij als invaller het vak Nederlands. En niet aan zomaar een klas, maar aan een groep van dertien jongens en meisjes die de gecombineerde route mbo-havo volgen. Als alles volgens plan gaat hebben zij over drie jaar een mbo- én een havo-diploma. Het is in deze opzet een unieke route in het Nederlandse onderwijs.
De bedenker van dit onderwijstraject is van Gulik zelf. Hij vindt het een tekortkoming van het Nederlandse onderwijssysteem dat er naar verhouding weinig aandacht is voor leerlingen en studenten die ambitieus zijn. Vooral waar het gaat om de zogeheten laatbloeiers. Jongeren die op een laag niveau aan het voortgezet onderwijs beginnen, maar die al stapelend op het hoogste niveau kunnen eindigen. Zij moeten het vooral hebben van hun inzet en doorzettingsvermogen.
Bij de ‘groep van dertien’, die de primeur heeft van de mbo-havoroute, lijkt dat wel goed te zitten. In zijn les behandelt Van Gulik twee artikelen uit De Volkskrant die gaan over de vraag of de inzet van computers in het onderwijs leidt tot betere prestaties. Het zijn teksten die zomaar op zouden kunnen duiken bij een havo- of vwo-examen. De leerlingen tonen in deze les hun gretigheid en nieuwsgierigheid als ze de opdracht krijgen om de teksten te analyseren; ze zijn hier om te leren.
• V.l.n.r. Vivvian, Ramatu en Rabia: stapelaars voor wie de universiteit het einddoel is
Drie leerlingen bevestigen in een gesprek het beeld van jongeren die ambities hebben. Zeg maar gerust huizenhoge ambities: Ramatu Kanu (16), Vivianne Kroes (16) en Rabia Ralidag (16) willen alle drie naar de universiteit. Opmerkelijk gezien hun achtergrond. Allereerst hun vooropleiding, ze hebben alle drie mavo (vmbo-t) gedaan. Ramatu aan het Willem van Oranje College in Waalwijk, Vivianne aan De Naussau in Breda en Rabia aan het Cambreur College in Dongen.
Ver reizen
Ze moeten alle drie behoorlijk ver reizen om de mbo-havoroute te volgen, maar dat hebben ze er voor over. “Het is een hele bewuste keuze, ik heb ook gekeken naar andere mogelijkheden. Maar met deze opleiding kan ik goed voorbereid naar het hbo. Ik heb praktische ervaring, en de theorie is op een hoger niveau dan in het mbo. De kans dat ik succes heb in het hbo is dan groter”, zegt Viviane, die ook de mening verwoordt van haar twee medestudenten.
“Je moet goed kunnen plannen en je hebt je eigen verantwoordelijkheid. Het is jouw keuze om wel of niet je huiswerk te maken, zeggen ze hier. Dat spreekt me wel aan”, zegt Rabia. En Ramatu vult aan: “Soms zit je te studeren als anderen vrij zijn, en we gaan ook een extra middag naar school. Maar dat heb ik er voor over.” Alle drie de studenten zeggen dat ze van huisuit sterk gestimuleerd worden om deze opleiding te volgen. “Mijn vader heeft op deze manier ook zijn hbo-diploma gehaald, hij is ook op de mavo begonnen”, zegt Viviane. Bij haar thuis is er een cultuur van studeren.
Anders ligt dat in de gezinnen van Ramatu en Rabia. Het belang van een goede, hoge opleiding wordt onderschreven, maar voor hun ouders was dat niet weggelegd. De ouders van Ramatu zijn gevlucht uit Sierra Leone vanwege het oorlogsgeweld; zij kregen in Nederland asiel. “Mijn ouders steunen mij volop in mijn studie, en ze zijn bereid daar voor te betalen. Ik weet dus wat zij daarvoor moeten laten, en dat stimuleert mij om mijn best te doen.”
Gastarbeider
Min of meer vergelijkbaar is de situatie bij Rabia thuis. Haar opa kwam in de jaren zestig als Turkse gastarbeider naar Nederland. Door gezinshereniging heeft zich de familie zich in de loop der jaren in Brabant gevestigd. Ook de (groot)ouders van Rabia kregen niet de kans om zich te ontwikkelen door middel van een studie. Rabia is zich daar al te goed van bewust. “Mijn ouders zeggen: als je studeert krijg je een betere toekomst dan wij. Dat is wat ze willen.”
Ramatu en Vivianne kozen voor wat betreft het beroepsgerichte deel voor de mbo-opleiding juridisch medewerker. Ramatu: : “Ik wilde eigenlijk de richting in van maatschappelijk werk, maar dat is in deze route niet mogelijk. Juridisch medewerker is een goed alternatief, daardoor kan ik later ook mensen helpen met problemen.” Rabia koos voor marketing en communicatie. “Daarvoor moet je goed kunnen praten en makkelijk met mensen kunnen omgaan. Dat is wel mijn ding.”
Over drie jaar gaan ze de overstap maken naar een hbo-opleiding, daarvan zijn ze alle drie erg van overtuigd. En vervolgens lonkt de universiteit, dat is hun einddoel. Dat ze dan nog wel wat jaartjes in de collegebanken zitten, hebben ze er wel voor over. En hun families ook. Met de nieuwe studiefinanciering (voor de meeste studenten een studievoorschot in plaats van een basisbeurs) zal een bijdrage van thuis onontbeerlijk zijn.
————————————————————–
Over de mbo-havoroute
Met ingang dit schooljaar biedt de locatie Economie van ROC Tilburg de mogelijkheid om de mbo-opleiding (vanauit vanuit verschillende, juridische, financieel-administratieve en commerciële richting) te combineren met het behalen van een havodiploma (profiel economie en maatschappij). Een heterogeen gezelschap dus.
Aanvankelijk was het de bedoeling om al in 2014 te starten, maar toen meldden er zich onvoldoende kandidaten.
“Er zit in de theoretische vakken veel overlap tussen mbo 4 en havo. Een voorbeeld van een klein verschil is dat je op het mbo bij Nederlands geen literatuur krijgt. Vroeger was dat trouwens wel zo. Het niveau van de vakken is ook gelijk. Dus met wat extra inspanning kan een goede mbo-leerling zich tegelijkertijd ook voorbereiden op een havo-examen.” Eén dagdeel in de week wordt er specifiek aandacht besteed aan de havo-vakken.
Het is echter niet de bedoeling om van deze route een volwaardige havo te maken, benadrukt Van Gulik. “Daar hebben we ook geen licentie voor. Leerlingen volgen een mbo-opleiding, daar doen we niets aan af. Het havodiploma is extra, het is een plusprogramma.” De studenten die dit traject volgen zijn dus niet verplicht om ook op te gaan voor een volledig (staats)examen havo. Hij of zij kan besluiten om in enkele havo vakken examen te doen.
Toelating staat open voor leerlingen met een vmbo-t diploma, en een 6,5 gemiddeld op de eindlijst. Bovendien is er een gesprek om na te gaan of de kandidaat gemotiveerd is. “We vragen meer inspanning van onze studenten, maar dat is voor de betere student goed te doen.”
> Meer bij ROC Tilburg
