Beroep: onderwijs | aflevering 6.21
COLUMN | In mei 1981 solliciteerde ik bij de rkmts in Tilburg als leraar maatschappijleer en ik werd nog aangenomen ook – tot verbazing van mijn moeder bijvoorbeeld. De mts had een uitstekende reputatie en ik niet, bleek toen, want toen ik haar vertelde dat ik op de mts ging lesgeven, zei ze laatdunkend en ongelovig: ‘Op de mts? Puh, gij wel!.’
Enfin, ik ging in september op Stappegoor aan de slag en deed bij teamvergaderingen net alsof ik er verstand van had, maar tijdens een onbewaakt ogenblik schoot ik ongepast hard in de lach. Dat was toen het over een lastige leerling ging en een collega het woord ’techneut’ gebruikte:
‘Ja, dat kan allemaal wel zo zijn, maar het is wél een echte techneut.’
Ik dacht dat het een verspreking was, of een scheldwoord – maar het was serieus bedoeld. De vergadering staarde mij verbaasd aan en omdat ik nog geen vaste aanstelling had hield ik bedremmeld mijn mond. Techneut! Het woord bestaat echt en al jaren gebruik ik het zelf ook, zonder te lachen. Echte techneuten – daar kunnen we er meer van gebruiken! Techneuten zijn gek op cijfers maar hebben niet zoveel met woorden, merkte ik gaandeweg. Geen taal wel rekenen. En als er taal aan te pas moet komen, dan liefst staccato en vaktaal. Hele zinnen, soepel lopend en grammaticaal correct: broertje dood voor techneuten. (Dat ik dit allemaal zomaar op durf te schrijven komt omdat ik inmiddels wél een vaste aanstelling heb.)
Maar waar gaat dit stukje naartoe? Nou, een tijdje geleden was het in de mode om te denken dat vaktaal een belangrijk obstakel vormde bij de opleiding van techneuten en andere mbo’ers. Dat blijkt evenwel niet zo te zijn. Juist gewone taal is een probleem, blijkt uit recent onderzoek. Woorden als ‘negeren’ of ‘suggereren’, die leveren echt problemen op voor veel van onze studenten. Dus als onze mbo’ers (technisch of anderszins) een schriftelijke opdracht krijgen waarin dat soort woorden voorkomen, wordt vaak de hele opdracht slecht begrepen en dus slecht gemaakt. Of het nu gaat om wiskunde, boekhouden of het practicum zorg.
Dus? Het MPI voor psycholinguïstiek uit Nijmegen doet hier onderzoek naar en wil ons helpen – als wij hen helpen. Zij willen zoveel mogelijk mbo’ers een test afnemen op zoek naar dit soort barrières. Voor elke groep van minimaal 15 personen komen ze met een batterij laptops naar Tilburg en ze betalen elke leerling (van 18 jaar of ouder) die meedoet dan € 8,50 voor het invullen van die test. En wat krijgen wij? De testresultaten, met daarbij een analyse van het mogelijke taaltekort van onze leerlingen en hoe dat te repareren.
Vandaar mijn oproep aan alle docenten Nederlands van ons ROC: stel een keer een les beschikbaar voor deze test. Uw studenten worden er (niet alleen financieel) beter van, – en uw school ook.
