TILBURG | NIEUWS | De meeste afgestudeerden met een hbo-rechtendiploma schrijven zich in voor een universitaire masterstudie rechten. Dat blijkt uit een proefschrift van dr. Suzanne de Rooij, dat gaat over de positie van de hbo-jurist op de arbeidsmarkt.
De HBO-Rechtenopleiding is een ongekend succesverhaal. In 2002 diende de toenmalige Hogeschool ’s-Hertogenbosch als eerste een officiële aanvraag in voor het starten van een rechtenopleiding. Tot dan toe was de studie rechten een exclusieve aangelegenheid van de universiteiten. De Bossche hogeschool (later opgegaan in Avans Hogeschool) zocht vervolgens de samenwerking met Fontys Hogescholen, dat ook plannen in die richting had.
En daarmee was de Juridische Hogeschool Avans-Fontys met locaties in Den Bosch en Tilburg, de eerste hbo-opleiding rechten. De snelheid waarmee de Bosschenaren spijkers met koppen slagen was niet zo vreemd. Al begin jaren negentig was er een verkenning geweest naar de haalbaarheid van een juridische hogeschool, blijkt uit het proefschrift.
Populair onder meisjes
De hbo-variant van rechten is een gat in de markt gebleken. De praktijkgerichte juridische bacheloropleiding is erg populair onder jongens (35%) en vooral onder meisjes (65%). Opmerkelijk is bovendien dat de verhouding autochtoon/allochtoon vrijwel gelijk is. Het aantal inschrijvingen ligt op ruim 10.000 en jaarlijks studeren er ongeveer 1100 studenten af. Inmiddels zijn er elf hogescholen die de studie rechten aanbieden, de commerciële aanbieders en het afstandsonderwijs niet meegerekend. Suzanne de Rooij, die aan de Open Universiteit promoveerde, maakt de balans op van de stormachtige opkomst van de hbo-jurist. Hoe is diens positie in de wereld van de klassieke juridische beroepen?
UIt het onderzoek van De Rooij blijkt dat de hbo-jurist op de arbeidsmarkt op twee posities terecht komt. In de rol van subporfessional en in de rol van assistent. De komst van de hbo-jurist in het klassieke juridische beroepenveld, zoals de advocatuur, gaat overigens niet overal even soepel. Daar manifesteert zich de scheiding tussen de academisch opgeleide en de hbo-opgeleide jurist. De ‘klassieke’ juristen willen zoveel mogelijk controle houden over de hbo’er die als assistent wordt aangesteld.
Dé hbo-jurist bestaat niet
Gemakkelijker hebben ze toegang tot bedrijven en instellingen als verzekeraars en gemeenten. Daar krijgen hbo-juristen, onder meer vanwege bedrijfseconomische redenen, meer ruimte zich te manifesteren. Maar wat ook een rol speelt is dat er bij de buitenwereld niet echt een beeld is van de kwaliteiten van de hbo-jurist. De Rooij benadrukt in haar proefschrift dat dé hbo-jurist niet bestaat. Om de kracht van het merk ‘hbo-jurist’ te versterken en diens positie op de arbeidsmarkt te verstevigen is het van belang om die verschillen rollen van de hbo-jurist helder uit te leggen. Overigens blijkt uit het proefschrift dat afgestudeerden en werkgevers in hoge mate tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk.
Togaberoepen
Dr. De Rooij noemt het in haar proefschrift opmerkelijk dat veel hbo-juristen er meteen na hun afstuderen een wo-master rechten aan vastknopen, of later naast hun baan aan de universiteit gaan studeren. Een verklaring voor dit verschijnsel is dat op deze manier de toga-beroepen (zoals in de advocatuur of de rechterlijke macht) binnen handbereik komen. Voor een student met de havo als vooropleiding is een directe toegang tot de universiteit uitgesloten, maar via deze ‘omweg’ is dat alsnog haalbaar. De Rooij heeft vastgesteld dat er geen enkele hbo-studie is waarvan zoveel afgestudeerden verder gaan met een wo-master.
Overigens zijn de universiteiten over deze toestroom niet onverdeeld enthousiast. De hbo-juristen worden op de rechtenfaculteiten niet altijd met open armen ontvangen, concludeert De Rooij. Ook de hogescholen hebben er hun twijfels over dat zoveel hbo-juristen naar de universiteit gaan.
Titel: De hbo-jurist: kans of bedreiging? Auteur: Suzanne de Rooij. ISBN: 978-90-8580-938-3
> ‘Juridische opleidingen moeten meer aandacht schenken aan andere disciplines’
> Open Universiteit start samen met Juridische Hogeschool HBO-Rechten
